کد مطلب:35216 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اعتقادات

عصمت علمي چيست؟

عصمت عملي، عاليترين درجه تقواست، گرچه ممكن است بخش عصمت علمي را نيز تقواي علمي ناميد ولي تقوا و «خويشتن دراي»، فعل اختياري انسان و جزو مسائل عقل عملي است كه اراده نفساني كه بين فعل و نفس فاصله ميشود در آن دخالت دارد، ولي علم با حاصل شدن مقدّماتش ضرورت پيدا ميكند.

همه انبيا در مسائل علمي، تعلّماً، تحفّظاً و تعليماً معصوم هستند؛ يعني آنچه را مربوط به هدايت انسانهاست به طور كامل از خداوند دريافت كرده، ميفهمند و آنچه را فهميدند خوب نگه ميدارند و آنچه را نگه داشتند درست ادا ميكنند.

اين ملكه علمي، بدون شهود ميّسر نيست، زيرا انسان در نشئه وهم و خيال، بافتههاي خود را بر يافتههاي عقل عرضه ميكند و آن را مشوب ميسازد و اين تفكّر مشوب، آميخته با جهل و سهو و نسيان خواهد بود، ولي اگر در حرم عقل ناب به سر برد و از دسترس وهم و خيال رهيد معصوم خواهد بود؛ زيرا در حرم عقل، نه شيطان دروني وهم و خيال راه دارد و نه شيطان بيروني، يعني ابليس؛ زيرا تجرد ابليس _ مانند وهم وخيال _ در سقفي مادون سقف عقل محض است و در دستگاه تجرد تام عقلي، نه وهم و خيال به عنوان رهزن درون راه دارد و نه ابليس كه رهزن بيرون است، چون او گفته: «لأقعدنّ لهم صراطك المستقيم» اعراف/16؛ من سر راه مينشينم و سالكان متوسط را اغوا ميكنم. اما اگر كسي عين صراط مستقيم بود، از آسيب وسوسه و دسيسه مصون است. چنانكه خداي سبحان به رسولش فرمود: «اِنك لَمن المُرسلين عَلي صراط مُستقيم» زخرف/.43. صراط عين سالك و سالك هم عين صراط است، نه آن كه صراطْ مكاني باشد و روندهاي داشته باشد كه غير راه است. در مسائل اعتقادي، راه عين رونده است. شيطان در طليعه صراط كمين كرده است، نه در وسط يا مراحل عاليه آن، از اين رو كساني كه با طيّ بخشش عمده صراط مستقيم به مقام اخلاص نائل آمدند از آسيب وسوسه او مصونند: «الاّ عِبادك منهم المُخلصين» حجر/40.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)